Ze względu na to jakie skutki wywołuje przysposobienie, w polskim systemie prawnym wyróżnić można trzy postacie adopcji:
przysposobienie pełne,
przysposobienie niepełne,
przysposobienie całkowite.
Niezależnie od rodzaju przysposobienia, nadal nadrzędnym celem jest dobro nawiązujących się więzi rodzinnych, wobec czego wybór postaci adopcji powinien uwzględniać przede wszystkim dobro dziecka.
1. Przysposobienie pełne
Adopcja pełna polega na zerwaniu więzi dziecka z jego biologiczną rodziną na rzecz całkowitego włączenia go do rodziny adopcyjnej (dziecko zrywa wszelkie więzy łączące go z dotychczasową rodziną). Pokrewieństwo biologiczne jako stan naturalny pozostaje nadal, (oznacza to np. niemożliwość zawarcia małżeństwa z krewnymi biologicznymi). Rodzice biologiczni tracą na trwałe władzę rodzicielską, chyba, że adopcja zostanie zerwana.
W wyniku przysposobienia pełnego ustają wszelkie prawa i obowiązki dziecka w stosunku do rodziców i krewnych biologicznych, a powstają relacje rodzinne z nowymi rodzicami i krewnymi. Dziecko adoptowane otrzymuje nową tożsamość, sporządzany jest nowy akt urodzenia z nazwiskiem rodziców adopcyjnych. Dziecko otrzymuje takie same prawa jak dziecko naturalnie urodzone w rodzinie łącznie z prawem dziedziczenia.
2. Przysposobienie niepełne
Adopcja niepełna to przyjęcie dziecka przez nowych opiekunów bez zrywania więzi prawnych z rodziną biologiczną. Przysposabiający stają się rodzicami oraz dziadkami jego dzieci, ale już np. dzieci przysposabiającego nie stają się rodzeństwem przysposobionego. Poza wskazanymi więzami, przysposobiony w dalszym ciągu pozostaje członkiem swojej rodziny naturalnej, co oznacza, że dalszych krewnych – babcie, dziadków, ciocie, wujków – dziecko ma nadal w swojej rodzinie biologicznej. Przy tego rodzaju adopcji nie sporządza się nowego aktu urodzenia.
W Polsce ten rodzaj adopcji przeprowadza się rzadko, a jeżeli już, to tylko i wyłącznie biorąc pod uwagę dobro dziecka, to znaczy trzeba rozważyć, czy dla dobra dziecka najlepsze byłoby pozyskanie nowych rodziców połączone z możliwie szerokim zachowaniem więzi z dotychczasową rodziną. Ten rodzaj adopcji może zostać rozwiązany na wniosek przysposabiających, przysposobionego oraz prokuratora. Istnieje możliwość zmiany przysposobienia niepełnego na przysposobienie pełne.
3. Przysposobienie całkowite
Przysposobienie całkowite, zwane inaczej anonimowym, najbardziej wiąże dziecko z nową rodziną. Mamy z nim do czynienia wtedy, gdy rodzina biologiczna wyraża zgodę na anonimowe powierzenie dziecka nowej rodzinie.
W następstwie przysposobienia pełnego wszelki ślad po dotychczasowych rodzicach dziecka zostaje zatarty i niemożliwe jest ich ustalenie w oparciu o akta stanu cywilnego. Warunkiem przysposobienia pełnego jest udzielenie przez rodziców dziecka blankietowej zgody na przysposobienie tzn. bez wskazywania osoby przysposabiającego. Adopcja całkowita jest nierozerwalna. Następuje zerwanie wszelkiego kontaktu z rodzicami biologicznymi.
Dziecko otrzymuje nowy akt urodzenia z nowym imieniem i nazwiskiem przysposabiających. Adopcja jest tajna, więc rodzina biologiczna nie może dowiedzieć się gdzie przebywa dziecko. Dziecko otrzymuje pełne prawa, takie jak dziecko, które urodziło się w danej rodzinie łącznie z prawem dziedziczenia.
Rozwiązanie przysposobienia całkowitego nie jest prawnie dopuszczalne.
Zachęcam do dyskusji bądź pytań w sprawie adopcji, chętnie udzielę odpowiedzi bezpłatnie.
W przypadku wpisania pytania poniżej artykułu proszę o zaznaczenie kwadratu obok sformułowania “nie jestem robotem”, ma to na celu ograniczenie napływu tzw. spamu.
apl. adw. Marta Kaczmarek
Witam, mam takie pytanie. Czy sprawa o przysposobie zostaje wszczęta z urzędu czy też sama muszę ją wszcząć? Jeśli tak to co muszę zrobić?
Dzień dobry,
sprawa o przysposobienie nie jest wszczynana z urzędu, tylko na wniosek osoby/osób, które chcą adoptować dziecko. W tym celu należy złożyć wniosek do sądu opiekuńczego (rodzinnego) właściwego dla miejsca zamieszkania dziecka lub osób, które chcą przysposobić dziecko. Do wniosku należy dołączyć stosowne dokumenty jak np. odpis aktu małżeństwa (jeśli adopcji chcą dokonać małżonkowie), zaświadczenia lekarskie, zaświadczenia o niekaralności, zaświadczenia o zatrudnieniu, itd.
Pozdrawiam