Adopcja niepełna to przyjęcie dziecka przez nowych opiekunów jednakże bez zrywania więzi prawnych dziecka adoptowanego z jego z rodziną biologiczną. Przysposabiający stają się rodzicami oraz dziadkami jego dzieci, ale już np. dzieci przysposabiającego nie stają się rodzeństwem przysposobionego. Poza wskazanymi więzami, adoptowany w dalszym ciągu pozostaje członkiem swojej rodziny naturalnej, co oznacza, że dalszych krewnych – babcie, dziadków, ciocie, wujków – dziecko ma nadal w swojej rodzinie biologicznej.
Innymi słowy, przysposobienie niepełne polega na zdobyciu nowych rodziców dla dziecka, połączone z możliwie szerokim zachowaniem więzi z dotychczasową rodziną.
Ze względu na to, że pokrewieństwo dotyczy tylko zstępnych (dzieci, wnuki itd.) ma to wpływ na zasady dziedziczenia oraz formę sporządzonego zupełnego aktu urodzenia, w którym nazwisko jak i pochodzenie rodzinne nie ulega utajnieniu.
Nie sporządza się nowego aktu urodzenia dziecka adoptowanego w sposób niepełny. Wynika to z faktu, że dziecko przysposobione zachowuje niejako „podwójny” stan cywilny – z jednej strony jest członkiem swojej rodziny biologicznej, a z drugiej jest dzieckiem osób, które go adoptowały.
Polskie prawo dopuszcza rozwiązanie przysposobienia niepełnego, ale może to nastąpić tylko z ważnych powodów na żądanie przysposobionego, przysposabiającego lub prokuratora. W takiej sytuacji sąd indywidualnie ocenia wszystkie okoliczności, a przede wszystkim ustali czy więzi rodzinne uległy rozpadowi. Jednak najważniejsze jest określenie czy dalsze trwanie przysposobienia jest zgodne z dobrem małoletniego – jeśli nie, sąd rozwiąże przysposobienie.
Przysposobienie nie może być rozwiązanie po śmierci adoptowanego, zaś po śmierci przysposabiającego może być rozwiązane tylko wtedy, gdy zmarł on już po wszczęciu postępowania o rozwiązanie przysposobienia.
Z chwilą rozwiązania adopcji ustają jej skutki. Jeżeli dziecko jest jeszcze małoletnie nic nie stoi na przeszkodzie, aby zostało ponownie przysposobione przez inną rodzinę.
Istnieje możliwość zmiany przysposobienia niepełnego na przysposobienie pełne.
W Polsce ten rodzaj adopcji przeprowadza się rzadko, a jeżeli już, to tylko i wyłącznie biorąc pod uwagę dobro dziecka, to znaczy trzeba rozważyć, czy dla dobra dziecka najlepsze byłoby pozyskanie nowych rodziców połączone z możliwie szerokim zachowaniem więzi z dotychczasową rodziną. Najczęstszym przykładem takiego rodzaju adopcji jest przysposobienie przez małżonka dziecka drugiego małżonka.
apl. adw. Marta Kaczmarek
